BREZİLYA-RİO DE JANEİRO GÜNEY AMERİKA SEYAHATİ - 16

Seyahatin 16.Günü 03.02.2023 Cuma BREZİLYA - RİO DE JANEİRO

Bugün ve yarın Rio de Janeiro’yu gezeceğiz. Kahvaltıdan sonra otobüs ile Cristo Redentor - Christ the Redeemer on Corcovado - Kurtarıcı İsa isimleri ile anılan Rio’nun alamet-i farikası meşhur İsa heykelini görmek ve bulunduğu Corcovado tepesine çıkmak için Cosme Velho Füniküler İstasyonuna gittik.

Kurtarıcı İsa’nın ve Corcovado tepesinin içinde bulunduğu alan Tijuca Ormanı [1] olarak adlandırılıyor ve burası dünyadaki şehir içindeki en büyük ormanmış. İstasyonun dışında bu füniküler hattını yapan João Teixeira Soares [2] isimli mühendisin heykeli vardı. Ayrıca Santuário São Judas Tadeu -San Judas Tadeo Tapınağı isimli girişi heybetli kendisi de kubbeli yeni bir kilise var. İstasyonun içinde çok güzel Rio de Janeiro fotoğrafları vardı. Tavanda da birçok ülkenin bayraklarını asmışlardı. Tabii Türk bayrağını hemen bulduk. Sıramızı bekleyip fünikülere bindik. Yaklaşık 16 dakika içinde önce evlerin sonra ormanın içinde giderek Corcovado tepesine vardık.

Trenden indikten sonra bir müddet daha harika Rio manzaraları eşliğinde yürünüyor.

Bir tarafta Lagoa Rodrigo de Freitas Lagünü, Jockey Club Brasileiro-Brasileiro Hipodromu, Palmas , Grande, Pequena, Rasa ve Redonda adaları ve Pedra da Gávea dağını diğer tarafta ise tüm Guanabara Körfezi, Maracana stadyumu, 13 Km uzunluğundaki Ponte Presitent Costa e Silva (Rio-Niterói) köprüsü ve yarın gezeceğimiz Sugar Loaf- Şeker Dağı çok güzel ve net bir şekilde görülüyor. Sonrada yine benim için yeni bir milat olması kaydıyla 30 metre yüksekliğindeki İsa Heykeline ulaştık. [3]

Sabah erken gitmemize rağmen epey kalabalıktı. İnsanlardan kurtulup bir fotoğraf çekmek epey zor. Ama buraya gelmişken değer deyip epey bir fotoğraf çekmişiz. İnsanlar farklı çekimler yapmak için yerlere yatıyor, şekilden şekile giriyor. Heykelin altında Kurtarıcı İsa Meryem Ana isminde birde küçük şapel var. Burada epey bir vakit geçirdikten sonra yine aynı fünikülerle aşağı indik.

Tekrar otobüsümüze binip meşhur Rio karnavalının geçit töreninin yapıldığı, karnaval şovunun gerçekleştiği Sambódrom’a [4] geldik. Oscar Niemeyer tarafindan tasarlanan Rio Sambadromo, karnaval esnasında beş gece boyunca dünyadaki en büyük parti alanına dönüşüyor. 700 m. uzunluğunda podyumda her iki yanda açık tribünler ve lüks localar bulunmakta. Sambadromo, yarışma gecelerinde samba okulları, davulcularının ritimleriyle şarkı söyleyerek ve dans ederek, podyumdan aşağı inerken hayat buluyor. Her sene buraya favori samba okullarını desteklemek veya karnaval ruhunda sarhoş olmak üzere 80,000 izleyici akın ediyor. Biz alana gittiğimizde 17-25 Şubat tarihleri arasında yapılacak olan karnaval için hazırlıklar başlamıştı. İşin komik tarafı podyumun ortasından Av.Salvador de Sa [5] isimli cadde geçiyor. Apotheosis Meydanı denen yeri ve buradaki betondan takı gördük. Karnaval ihtişamını yaşayamasakta burada olmak güzeldi. Karnavaldan birkaç fotoğrafı yerin önemini tam anlayabilmek adına koyuyorum.

Yine otobüsle Gamboa bölgesine gittik. Burada Moinho Fluminense – Fluminense Değirmenleri Silosu, Liman depoları ve büyük yolcu gemileri iskelesi var. Bu depoların büyük duvarlarını Mural Das Etnias-Etnik Köken Duvarı adı altında dünyanın en büyük grafiti duvarı yapmışlar. Mural das Etnias'ın yaratıcısı, sanatçı Eduardo Kobra imiş. Eduardo Kobra 1975'te São Paulo'nun banliyösü Jardim Martinica'da doğmuş. Mural das Etnias'ın diğer adı Todos Somos Um (Hepimiz biriz). Bu duvar resmi 3.000 m2 imiş. Eserin yapımında 1.800 litre beyaz boya, 700 litre renkli boya ve 3.000 adet sprey kutusu kullanılmış. Duvar resimleri 15 m. yüksekliğinde ve 170 m. uzunluğunda imiş. Tasarımda beş kıtanın yerli kabilelerinin temsilcileri yer alıyormuş: Huli (Okyanusya), Mursi (Afrika), Kayin (Asya) Supi (Avrupa) ve Tapajós (Amerika).

Yakında bizim görmediğimiz Museu do Amanhã-Yarının müzesi [6] varmış.

Bu sefer ekstra bir tur alarak buraya çok yakın bir samba okuluna gideceğiz. İsmi G.R.E.S. Acadêmicos do Grande Rio. Turun fiyatı 35 Usd. İdi. Gittiğimizde buranın Cidade do Samba-Samba şehri diye adlandırılan bir kompleks olduğunu gördük. Aynı avlu içinde samba okullarından on dördünün deposu olan bir alan. Burasının Samba okullarının geçit arabalarının imal edildiği, kostümlerinin dikildiği ve dans çalışmalarının yapıldığı mekanlardan oluştuğunu görüyorsunuz. İçeride bazı yerlerde kamera ve fotoğraf çekmek yasak olduğundan her yeri görüntüleyemedim. Bize Brezilya’lı bir hanım rehberlik etti. Deponun içinde kocaman geçit arabaları boyanıyor, süsleniyordu. İçeride bir sürü işçi vardı. Deponun içinde katlı bölümler var. Her katta farklı işler yapılıyor. Bizi ikinci katta bir odaya çıkardılar. Odanın duvarları eski samba dansçılarının fotoğrafları ile süslü. Burada okulun tarihi ve şimdiye kadar katıldığı karnavallardaki konseptleri ve dansları ile ilgili 20 dakikalık bir video izlettiler. Odada Tia Ciata [7] isimli sambanın doğmasında ve gelişiminde büyük yararlılık göstermiş bir kadının portresi vardı.

Daha sonra bizi başka bir odaya aldılar, burada karnavalda kullanılan muhtelif bir sürü değişik kostümler askılarda asılı bizi bekliyordu. Herkesi sırayla giydirdiler, hepimiz çok komik olduk ve çok güldük. Bir sürü fotoğraf çektik.

Tam eğlence bitti derken samba kıyafetleri giymiş bir Brezilya’lı hanım odaya girip kıvrak figürler ile samba yapmaya başladı. Sırayla bizde sambaya katıldık ve çok eğlendik. Eğlencenin finali Caipirinha ikramı ile oldu. Brezilya’lılar Türklerin bu kadar içki içmelerine şaşırdılar.

Daha sonra tur bizi Brezilya mutfağını tatmamız için Carretão Ipanema Classic Grill isimli restorana götürdü. Bu restoran Ipanema plajına çok yakın Chourasco / Churrascaria - Izgara Et Restoranı idi. Churrasco, sığır eti, dana eti, kuzu eti, domuz eti ve tavuğun sulu parçalarının, dilimlerinin, bifteklerinin ve pirzolalarının büyük şişlerin üzerine yerleştirildiği ve odun ateşinde ızgara yapıldığı bir Brezilya barbekü yöntemi imiş. Bu yöntem, 1800’lerin başlarında, Gaucho’ların (Rio Grade do Sul bölgesine yerleşmiş Avrupalı ​​göçmenler) bir araya gelip ateş yakıp, şişlerin üzerine büyük porsiyon et atıp, eti yavaşça kızartmasıyla başlamış. Açık büfede 35'ten fazla çeşitte mezeler, garnitürler, salatalar, söğüş ince peynirler, soslar vardı. Garsonlar şişleri gösterişli bir geçit töreni ile mutfaktan çıkarıyor ve etleri acıkanlara göstermek için masalar arasında dolaşıyor. Müşteriler tercih ettikleri et türünü seçtikten sonra şişler dilimlenerek yemek tabağına konuyor. Bonfile (filet mignon), biftek (Picanha), geniş biftek (Bife de ancho), sosis, sucuk, tavuk isteyene domuz eti hatta karaciğer ve yürek gibi sakatatlar da servis ediliyor. Karnımızı tıka basa doyurduk.

Garsonlardan kısa boylu yaşlıca bir tanesi elinde kocaman bir Brezilya’nın meşhur içkisi Cachaça [8] şişesi ile dolaşıyor isteyenlere birer küçük kupada satıyor. Fiyatı 22.90 Brezilya Pezosu idi. Tabii ki tadına baktık.

Otobüs sonra bizi otele bıraktı. Dinlendikten sonra bazı arkadaşlarla dışarı çıktık. R.Do Catete caddesi boyunca yürüdük. Largo do Machado meydanına gittik. Burada ufak bir orkestra müzik yapıyor ve insanlar dans ediyordu. Hava sıcak, nem insanın vücuduna yapışıyor, ortalık pis, her yer çöp, ancak insanlar eğlencesine devam ediyor. José de Alencar [9] anıtının bulunduğu José de Alencar meydanından [10] Flamengo sahiline döndük. Buralar yerel halkın yaşadığı yerler olduğundan daha güvenli problem yok. Sahile yakın binaların altında önündeki yola, parka ve denize bakan bir çok cafe-restoran tarzı yer var. Ancak Cuma akşamı olması nedeniyle mi bilemiyorum oturmak için hiç boş yer bulamadık. Sahilden geri yürüyerek otele yakın bir yoldan içeri girdik. Otelin yakınındaki bir büfeden bira alıp otelin önündeki küçük parkta içtik, sohbet ettik, sonra da otele dönüp ertesi gün ülkemize döneceğimiz için dinlenmeye çekildik.

Notlar: Bilgiler www.wikipedia.org ‘dan alınmıştır.

[1] Tijuca Ormanı : Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde yer alan insan eliyle dikilmiş yağmur ormanlarından oluşan ve 32 kilometrekarelik alana yayılan bir ormandır. Dünyada bir şehir sınırları içinde yer alan en büyük ormandır. Ormanın ismi komşu olduğu bairrolar (mahalleler) Tijuca ve Barra da Tijuca’dan almaktadır. Tijuca ismi Tupi dilinde bataklık anlamına gelip, bugünkü Barra da Tijuca bölgesinde yer alan Lagoa Rodrigo de Freitas gölüne referans vermektedir. Hem ormanda yer alan dağlara, hem de ormanın yanında yer alan mahalleye de bu nedenle Tijuca ismi verilmiştir. Bu orman Rio de Janeiro şehrinin Batı Bölgesi’ni Doğu, Merkez ve Kuzey Bölgeleri’nden ayırır. Tijuca Ormanı soyu tükenme tehlikesinde olan ve sadece Atlantik Yağmur Ormanı’nda bulunan yüzlerce bitki ve vahşi hayvanı bünyesinde barındırır. Kahve ekimi için orijinal ormanın yokedilmesinin ardından, 19. yüzyılın ikinci yarısında dönemin şehir valisi Manuel Gomes Archer tarafından şehrin su kaynaklarının korunması amacıyla ormanın yeniden ekilmesi çalışmalarına başlandı. Tijuca Ormanı sınırları içinde Mata Machado adında bir favela yer alır. Bu favelada yaşayanların çoğunluğu 1930’lu yıllarda ormanın yeniden dikilmesi çalışmalarına katılanların soydaşlarıdır. Favela-Bairro Projesi kapsamında bu bölgenin ormana olumsuz etkisi azalmışsa da halen bu favelanın ormana olumsuz çevresel etkileri devam etmektedir. 1961 yılında Tijuca Ormanı ulusal park ilan edildi. Ormanda başta Corcovado Dağı’nın doruğunda yer alan Kurtarıcı İsa heykeli olmak üzere Cascatinha Şelalesi, Mayrink Şapeli gibi birçok bölgesi turistler tarafından ziyaret edilmektedir.

[2] João Teixeira Soares (1848 - 1927) Brezilyalı bir demiryolu mühendisiydi. Brezilya'nın güneyindeki demiryollarının imtiyaz sahibi olan Belçika merkezli demiryolu şirketi Compagnie Auxiliaire de Chemins de Fer au Brésil'in Brezilyalı ortağıydı. Ayrıca Compagnie Auxiliaire de Chemins de Fer au Brésil'in başkanıydı. Teixeira Soares, São Paulo eyaletindeki Itararé'yi Rio Grande do Sul'daki Santa Maria'ya bağlayan ve 1403 km uzunluğundaki São Paulo-Rio Grande Demiryolu'nun (EFSPRG) tasarımcısıydı. Curitiba Paranaguá Demiryolu'nun yapımından sorumluydu. En önemli projelerinden biri, Brezilya'daki ilk elektrikli demiryolu olan Rio de Janeiro kentindeki Corcovado Demiryolu'nun yapımıdır. Ayrıca Curitiba Paranaguá Demiryolu'nun yapımına da ortak oldu.

[3] Kurtarıcı İsa (Portekizce: Cristo Redentor), Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde bulunan, Fransız heykeltıraş Paul Landowski tarafından yapılan ve Brezilyalı mühendis Heitor da Silva Costa tarafından Fransız mühendis Albert Caquot ile işbirliği içinde inşa edilen Art Deco tarzı bir İsa heykelidir. Romanyalı heykeltıraş Gheorghe Leonida ise yüzü şekillendirmiştir. 1922-1931 yılları arasında inşa edilen heykel, 8 m. kaidesi hariç 30 m. yüksekliğindedir. Kolları 28 m. genişliğindedir. Betonarme ve sabuntaşından yapılmıştır. Kurtarıcı İsa orijinal tasarımından önemli ölçüde farklıdır, çünkü ilk plan bir elinde küre diğer elinde haç olan büyük bir İsa idi. Proje organizatörleri başlangıçta bu tasarımı kabul etmiş olsalar da, daha sonra kolları genişçe açılmış bugünkü heykele dönüşmüştür. Heykel 635 ton ağırlığındadır ve Rio de Janeiro şehrine bakan Tijuca Ulusal Parkı'ndaki 700 metrelik Corcovado dağının zirvesinde yer almaktadır. Dünya çapında Hıristiyanlığın bir sembolü olan heykel, aynı zamanda hem Rio de Janeiro'nun hem de Brezilya'nın kültürel bir simgesi haline gelmiş ve Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmiştir. Vincentian rahip Pedro Maria Boss ilk olarak 1850'lerin ortalarında Brezilya naibi ve İmparator Pedro II'nin kızı Prenses Isabel'i onurlandırmak için Corcovado Dağı'na bir Hıristiyan anıtı yerleştirmeyi önermiş, ancak proje onaylanmamıştır. 1889'da ülke cumhuriyet olmuş ve kilise ile devletin ayrılması nedeniyle önerilen heykel reddedilmiştir. Rio Katolik Çevresi 1920'de dağda bir simge heykel için ikinci bir teklifte bulundu. Grup, heykelin inşasını desteklemek üzere bağış toplamak ve imza toplamak için Semana do Monumento ("Anıt Haftası") adlı bir etkinlik düzenledi. Bağışlar çoğunlukla Brezilyalı Katoliklerden geldi."İsa Heykeli" için düşünülen tasarımlar arasında Hıristiyan haçının bir temsili, elinde küre olan bir İsa heykeli ve dünyayı simgeleyen bir kaide vardı. Barışın sembolü olan kollarını açmış Kurtarıcı İsa heykeli seçildi. Heykeli yerel mühendis Heitor da Silva Costa ve sanatçı Carlos Oswald tasarladı. Eseri Fransız heykeltıraş Paul Landowski yarattı. Landowski, 1922 yılında Bükreş'teki Güzel Sanatlar Konservatuarı'nda ve İtalya'da heykel eğitimi almış olan Parisli Romen heykeltıraş Gheorghe Leonida'yı görevlendirdi. Bir grup mühendis ve teknisyen Landowski'nin önerilerini incelemiş ve yapının çelik yerine betonarme (Albert Caquot tarafından tasarlanmıştır) olarak inşa edilmesinin haç şeklindeki heykel için daha uygun olduğunu düşünmüştür. Tabanı oluşturan beton İsveç'in Limhamn kentinden temin edilmiştir. Dış katmanlar, kalıcı nitelikleri ve kullanım kolaylığı nedeniyle seçilen sabuntaşıdır. İnşaat 1922'den 1931'e kadar dokuz yıl sürmüş ve 250.000 ABD dolarına (2022'de 4.100.000 dolara eşdeğer) mal olmuş ve anıt 12 Ekim 1931'de açılmıştır. Açılış töreni sırasında heykel, Roma'da 9.200 kilometre (5.700 mil) uzakta bulunan İtalyan kısa dalga radyo mucidi Guglielmo Marconi tarafından uzaktan açılan bir projektör bataryasıyla aydınlatılacaktı, ancak kötü hava koşulları nedeniyle ışıklar yerinde etkinleştirildi. Ekim 2006'da, heykelin tamamlanmasının 75. yıldönümünde, Rio Başpiskoposu Kardinal Eusebio Oscar Scheid, Brezilya'nın koruyucu azizesi -Görünen Meryem- adını taşıyan bir şapeli heykelin altında kutsadı ve Katoliklerin burada vaftiz ve düğün yapmasına izin verdi. Heykele 10 Şubat 2008'de şiddetli bir fırtına sırasında düşen yıldırım, parmaklarda, kafada ve kaşlarda bir miktar hasara yol açmıştır. Rio de Janeiro eyalet hükümeti, dış sabuntaşı katmanlarının bazılarını değiştirmek ve heykelin üzerindeki paratonerleri onarmak için bir restorasyon çalışması başlattı. Yıldırım 17 Ocak 2014 tarihinde heykele tekrar zarar vermiş ve sağ elin bir parmağı yerinden çıkmıştır. 2010 yılında heykelin kapsamlı bir restorasyonuna başlandı. Çalışmalar temizlik, dış cephedeki harç ve sabuntaşının değiştirilmesi, iç yapıda ki demirin onarılması ve anıtın su geçirmez hale getirilmesini içeriyordu. Vandallar yenileme sırasında heykele saldırarak koluna boya püskürttü. Belediye Başkanı Eduardo Paes bu eylemi "ulusa karşı işlenmiş bir suç" olarak nitelendirdi. Suçlular daha sonra özür dilemiş ve polise teslim olmuşlardır. Pirelli lastik şirketi, Brezilyalı forvet Ronaldo'nun her zamanki gibi iki kolunu açarak yaptığı gol sevincine atıfta bulunarak, 1998 yılında Ronaldo'nun Inter Milan forması giyerken heykelin yerini aldığı bir reklam filmi yayınladı. Reklam Katolik Kilisesi ile tartışmalara yol açtı. Restorasyon: 1990 yılında Rio de Janeiro Başpiskoposluğu, medya şirketi Grupo Globo, petrol şirketi Shell do Brasil, çevre düzenleyicisi IBAMA, Ulusal Tarihi ve Sanatsal Miras Enstitüsü ve Rio de Janeiro şehir yönetimi dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar restorasyon çalışmaları yürütmek üzere bir anlaşma imzaladı. Heykel ve çevresinde 2003 yılında ve 2010 yılının başlarında daha fazla çalışma yapılmıştır. 2003 yılında heykeli çevreleyen platforma erişimi kolaylaştırmak için bir dizi yürüyen merdiven, yürüyüş yolu ve asansör kurulmuştur. 2010'daki dört aylık restorasyon heykelin kendisine odaklandı. Heykelin iç yapısı yenilenmiş ve sabuntaşı mozaik kaplaması, mantar ve diğer mikroorganizmaların oluşturduğu kabuk kaldırılarak ve küçük çatlaklar onarılarak restore edilmiştir. Heykelin baş ve kollarında bulunan paratonerler de onarılmış ve heykelin ayak kısmına yeni aydınlatma armatürleri yerleştirilmişti. Restorasyonda yüz kişi çalıştı ve orijinal heykelle aynı taş ocağından alınan 60.000'den fazla taş parçası kullanıldı. Restore edilen heykelin açılışı sırasında, 2010 FIFA Dünya Kupası'nda oynayan Brezilya milli futbol takımını desteklemek amacıyla yeşil-sarı ışıklandırmayla aydınlatıldı. Heykelin maruz kaldığı şiddetli rüzgârlar ve erozyonun yanı sıra yıldırım düşmesi nedeniyle bakım çalışmalarının periyodik olarak yapılması gerekmektedir. Orijinal soluk taş artık yeterli miktarda bulunmamakta ve yerine kullanılan taşların rengi giderek koyulaşmaktadır.

[4] Sambadrome Marquês de Sapucaí Brezilya, Rio de Janeiro'da Rio Karnavalı için inşa edilmiş amaca yönelik bir geçit tören alanıdır. Mekan aynı zamanda Passarela Professor Darcy Ribeiro veya Portekizce Sambódromo ya da İngilizce Sambadrome olarak da bilinir. Rio de Janeiro'daki Cidade Nova'nın şehir merkezinde yer alır ve her yıl Rio Karnavalı sırasında samba okullarının rekabetçi bir şekilde geçit töreni yaptığı yerdir. Geçit törenleri her yıl binlerce Brezilyalıyı ve yabancı turisti çekmektedir ve yapı aynı zamanda çok amaçlı bir performans mekanı olarak da kullanılmaktadır. Sambadrome'un yapıları mimar Oscar Niemeyer (1907-2012) tarafından tasarlanmıştır ve Niemeyer'in 1964-1985 Brezilya diktatörlüğünün sona ermesinden sonraki ilk büyük eseridir. Sambódromo 1983 yılında sipariş edilmiş ve 1984 yılında tamamlanmıştır. Oscar Niemeyer'in 1964-1985 yılları arasındaki Brezilya diktatörlüğü sırasında sürgündeyken Brezilya'ya döndükten sonra tasarladığı iki eserden biridir. Özellikle Rio de Janeiro eyaletinde 1982 yılında bölge valilerinin demokratik yollarla seçilmesi, sivil yönetime dönüşün ve çalışmaları rejim tarafından bastırılan sanatçılar için yeni çalışmaların sinyalini verdi. Uzun süredir Niemeyer'in ortağı olan Vali Leonel Brizola, Sambradrome'u socialismo moreno ya da çok kültürlü sosyalizmi yansıtması için görevlendirdi. Niemeyer, yer ve bina konsepti konusunda Brezilyalı bir antropolog olan vali yardımcısı Darcy Ribeiro (1922-1997) ile yakın işbirliği içinde çalıştı. Sambadrome sadece Rio Karnavalı'nın merkezi olarak işlev görmeyecek, aynı zamanda yapının tribünlerinin altında 115 derslikli bir ilkokula da ev sahipliği yapacaktı. Niemeyers'in 90 m. uzunluğunda üç ayaklı bir kemer olan Praça da Apoteose (Apotheosis Meydanı) Rio Karnavalı'nın önemli bir sembolü haline gelmiştir. Sambódromo, Marquês de Sapucaí caddesinin 700 m. bir kısmının, seyirciler için her iki tarafına inşa edilen tribünlerle (tribünler) kalıcı bir geçit törenine dönüştürülmesinden oluşur. Kapasitesi 90,000 kişidir. Geçit töreni caddesi her yıl Karnaval öncesinde griye boyanmaktadır. Kompleks, geçit töreni güzergâhının sonunda, Morro da Mineira yakınlarındaki Praça da Apoteose (Apotheosis Meydanı) adlı, tribünlerin geçit töreninin yapıldığı alandan daha geriye yerleştirildiği ve geçit töreni sona erdiğinde eğlenenlerin toplandığı bir meydan oluşturan bir alan içerir. Karnaval sezonu dışında, Apotheosis Meydani zaman zaman Rio de Janeiro'da önemli bir konser mekanı olarak kullanılır. Sambadrome Apotheosis Meydaninda sahne alan sanatçilar arasinda Roger Waters, Eric Clapton, Supertramp, Black Eyed Peas, Pearl Jam, Elton John, Coldplay, Whitney Houston, Avril Lavigne, Britney Spears yer almaktadir, Justin Bieber, Iron Maiden, Radiohead, Hillsong, Jonas Brothers, Nirvana, A-ha, Janet Jackson, Bon Jovi, David Bowie, Rolling Stones, Marshmello, David Guetta, Hardwell, Martin Garrix, DJ Snake, Alok ve çok daha fazlası. Aralık ayında samba okulları Sambadrome'da teknik provalar yapmaya başlar ve Karnaval'a kadar devam eder. Resmi Karnaval geçitleri Büyük Perhiz'in başlamasından hemen önce gerçekleşir. Okulların akşam 8'den sabaha kadar birbiri ardına geçit töreni yaptığı geçit törenleri birbirini izleyen dört gece boyunca düzenlenir. Cuma ve Cumartesi günleri A Serisi samba okulları, Pazar ve Pazartesi günleri ise seçkin Özel Grup yürüyüşleri düzenlenir. Özel Grup geceleri açık ara en büyük ilgi odağıdır. Geçit törenleri ulusal televizyonda yayınlanmakta ve geniş kitleler tarafından izlenmekte. Her samba okulunun, binlerce dansçısı, davul bölümü ve birkaç şamandırasıyla Sambadrome'un bir ucundan diğerine geçit töreni yapmak için önceden belirlenmiş bir süresi (75 dak.) vardır. Her okulun kendi geleneklerine göre kendine özgü nitelikleri vardır. Okullar bir jüri tarafından derecelendirilir ve rekabet çok çetindir. Kül Çarşambası'nda (quarta-feira de cinzas) notlar toplanır ve kazanan okul ilan edilir. Bir sonraki Cumartesi günü düzenlenen Şampiyonlar Geçidi'nde Özel Grup kategorisinde birinci olan beş samba okulu ve bir sonraki yıl Özel Grup'a katılacak olan A Serisi bölüm birincisi yer alır. 2008 yılında, Özel Grup gecelerinde Sambadrome'daki normal tribün veya tribün koltukları için bilet fiyatları 10 ila 500 R$ (6,50 ila 312,50 ABD$) arasında değişirken, VIP Kabinler veya Kapalı Localar (açık bar, açık büfe - akşam yemeği, tatlı ve daha fazlasını içerir) ve karaborsa biletler çok daha pahalıdır (en iyi yerlerde 2.500,00 ABD$'dan başlar). Yıldız samba okullarını izlemek için şişirilmiş fiyatlar birçok Brezilyalının katılımını engellemektedir. Yüksek seviyedeki ticarileşmeye bir tepki olarak Rio de Janeiro, şehrin dört bir yanındaki banliyölerde gerçekleşen ücretsiz blok partilerinde (Sokak Grupları ve Grupları: Blocos) bir canlanma yaşamıştır.

[5] Salvador Correia de Sá e Benevides (1594 -1688 ) Portekizli bir amiral ve kraliyet yöneticisiydi. 1625 yılında Hollandalıların Brezilya'daki Salvador'u işgaline karşı savaştı ve 1647 yılında Angola ve São Tomé Adası'nı Hollandalılardan geri aldı. Rio de Janeiro, Güney Brezilya'nın bazı bölgeleri ve Angola'nın valisiydi. Salvador Correia de Sá, Brezilya'nın üçüncü Genel Valisi Mem de Sá'nın ve Rio de Janeiro şehrinin kurucusu Estácio de Sá'nın büyük torunu olarak Sás ailesinde doğdu. 1625 yılında Salvador'un Hollandalılar tarafından işgaline karşı savaştı ve Brezilya'nın eski başkentinin kontrolünü yeniden ele geçiren elli iki gemilik birleşik İspanyol ve Portekiz filosuna katıldı. 1637'de Rio de Janeiro kaptanlığının valisi oldu. Portekiz'in İberya Birliği'nden bağımsızlığını yeniden kazanmak için Portekiz Restorasyon Savaşı'nın başlangıcında 1641'de Portekizli John IV'ü alkışladı. Bu ona Peru ve İspanya'da sahip olduğu varlıkların çoğuna mal oldu. Portekiz'e döndüğünde, 1643'te Brezilya filolarının generali ve 1643'te kurulan Portekiz Denizaşırı Konseyi'nin üyesi seçildi. Hollandalıları Afrika'daki işgallerinden çıkarmak için, 1647'de Angola ve São Tomé'yi Portekiz'e geri kazandıran bir filoya komuta etti, ardından Angola valisi olarak atandı. 1658'den 1662'ye kadar Brezilya'nın güneyindeki kaptanlığın valisi ve genel kaptanı olarak atandı. 1661'de valiliğine mal olan bir isyanı sert bir şekilde bastırdı. Birkaç yıl boyunca gözden düştü, ancak daha sonra Denizaşırı Konsey üyesi olarak ölene kadar kaldı. 1678'de Mombasa yakınlarındaki isyanı yatıştırmak için Angola'ya düzenlenen sefere komuta etmeye gönüllü oldu, ancak ilerlemiş yaşı bunu yapmasına izin vermedi.

[6] Museu do Amanhã: Yarının Müzesi, Brezilya'nın Rio de Janeiro belediyesinde inşa edilmiş bir müzedir. İspanyol mimar Santiago Calatrava tarafından tasarlanan bina, Praça Mauá'nın yanında, liman bölgesinde (daha doğrusu Píer Mauá'da) inşa edilmiştir. Yapımı Roberto Marinho Vakfı tarafından desteklenmiş ve toplam maliyeti yaklaşık 230 milyon real olmuştur. Bina 17 Aralık 2015 tarihinde dönemin Brezilya Devlet Başkanı Dilma Rousseff'in katılımıyla açılmış ve faaliyete geçtiği ilk hafta sonunda yaklaşık 25.000 ziyaretçi almıştır. Bina Mauá İskelesi üzerinde yer almaktadır. Hizmet dışı bırakılan eski iskele artık Rio de Janeiro'nun yerel ve kültürel kimliğinin bir simgesi haline gelen post-modern, organik ve sürdürülebilir bir binaya ev sahipliği yapmaktadır. Kurumun amacı bir sanat ve bilim müzesi olmanın yanı sıra iklim değişikliği, çevresel bozulma ve sosyal çöküş tehlikelerine karşı uyarıda bulunan sergilere yer vermektir. Bina, değişen çevre koşullarına uyum sağlamak üzere tasarlanmış, tavan penceresi boyunca hareket eden güneş dikenlerine sahiptir. Ana sergi çoğunlukla dijitaldir ve nesnelerden ziyade fikirlere odaklanmaktadır. Müzenin önde gelen Brezilya üniversiteleri ve küresel bilim kurumlarıyla ortaklıkları vardır ve uzay ajansları ve Birleşmiş Milletler'den gerçek zamanlı iklim ve nüfus verileri toplamaktadır. Kurumun astronotlar, sosyal bilimciler ve iklimbilimciler gibi çeşitli alanlardan danışmanları da bulunmaktadır. Porto Maravilha adlı kentsel canlandırma projesinin demirbaşlarından biri olan müze, 2015 yılında, açılışından önce ünlü Amerikalı sanatçı Frank Stella'nın Puffed Star II adlı heykelini bağış olarak almıştır. Altı metre çapında yirmi köşeli bir yıldızdan oluşan eser, müzenin Guanabara Körfezi'ne bakan su aynasına yerleştirildi. Metal heykel, müzenin kalıcı açık hava koleksiyonuna bağışlanmadan önce New York'ta sergileniyordu. Müzenin ana hedefi yeni bir müze inşa etmekti.

[7] Tia Ciata, doğum adıyla Hilária Batista de Almeida (1854-1924) Brezilyalı bir aşçı, Candomblé'nin mãe-de-santosu ve samba'nın gelişiminde etkili bir figürdü. Santo Amaro, Bahia'da doğdu ve Salvador'da Bangboshe Obitikô (Rodolfo Martins de Andrade) tarafından Candomblé'ye başlatıldı. Tanrı Oshun'un bir adanmışıydı ve Rio de Janeiro'daki João Alabá terreiro'sunda iyakekerê ya da ikinci en önemli lider oldu. Şu anda bilinen adı olan "Ciata", Arapça Aycha adının bir varyantıdır; eskiden Rio de Janeiro'da ikamet eden Portekiz Ginesi'nden Müslüman topluluk arasında yaygın bir kadın ismiydi. Tia Ciata Rio de Janeiro'ya 1876 yılında 22 yaşındayken geldi ve bir yiyecek tezgahında satıcı olarak çalıştı. "Pequena África" ya da Küçük Afrika olarak bilinen Praça Onze (şimdiki Cidade Nova) mahallesinde Rua Visconde de Itauna'da yaşıyordu. Tia Ciata burada Rio de Janeiro'nun erken dönem favelalarında Afro-Brezilya kültürünün ana öncülerinden biri haline geldi. Samba müzisyenleri, bestecileri ve dansçıları düzenli olarak onun evinde toplanırdı; onun evi türün doğum yerlerinden biri olabilir. Samba Ciata'nın arka bahçesinde gelişti. Burada Pixinguinha, João da Baiana ve Heitor dos Prazeres gibi türün gelecekteki devlerini bulabilirdiniz. Ciata'nın bahçesi, Brezilya'da radyonun varlığından önce yeni samba bestecilerinin ve şarkılarının popülerlik kazanabileceği trend belirleyici bir kültürel merkez haline geldi. İlk samba kaydı, Donga (Ernesto Joaquim Maria dos Santos) ve Mauro de Almeida'nın bir bestesi olan Pelo Telefone, konutta kaydedildi. Tia Citata gibi Pelo Telefone'nin vokalisti de Santo Amaro, Bahia'lıydı. Polis, 1891 anayasasının vaat ettiği bireysel özgürlüklere rağmen Siyah müzisyenlere ve Afro-Brezilya dinlerinin uygulayıcılarına zulmetti. Ciata baskıdan kaçma konusunda ustalaştı. Gerçek bir samba partisi, Afro-Brezilya dini kültleriyle her zaman olumsuz bir şekilde ilişkilendirilmiş olan davulların varlığını gerektirecektir. Bu yüzden Ciata akıllıca davranarak samba müzisyenlerini evin en gizli ve en güvenli yeri olduğu varsayılan arka bahçelere yerleştirirdi. Evin en görünür ve işitilebilir alanı olan giriş salonunda ise üflemeli ve yaylı çalgılar çalan müzisyenler 'choro' müziği çalıyorlardı - daha bilgili oldukları düşünülüyordu ve 'Kara büyü'ye yakın bir şeyle pek bağlantılı değillerdi. Polis geldiğinde Ciata bir choro toplantısına ev sahipliği yaptığını söyler ve normalde gecenin geri kalanında her şey yolunda giderdi. Ciata'nın partileri başkanla tesadüfen karşılaşması sayesinde meşruiyet kazandı. Afro-Brezilya dini Candomblé'nin bir uygulayıcısı olarak ruhani bilgeliğiyle büyük saygı görüyordu. Başkan Venceslau Brás (1914-1918) hiçbir doktorun tedavi edemediği uzun süreli bir bacak enfeksiyonuna çare aradığında, bir danışmanı Ciata'nın bitkisel tedavilerini tavsiye etti. João Batista da Silva ile evlendi ve on dört çocuğu oldu. Çift Rio'nun Pequena África'sında tanınmış figürler haline geldi ve Tia Ciata 1924'te Rio de Janeiro'da ölene kadar her yıl Rio Karnavalı'nda onurlandırıldı.

[8] Cachaça fermente şeker kamışı suyundan yapılan damıtılmış bir içkidir. Pinga, caninha ve diğer isimlerle de bilinen cachaça, Brezilya'da damıtılmış alkollü içecekler arasında en popüler olanıdır. Brezilya dışında cachaça neredeyse sadece tropikal içeceklerde bir bileşen olarak kullanılır ve caipirinha en ünlü kokteylidir.

[9] José Martiniano de Alencar (1829 - 1877) Brezilyalı bir avukat, siyasetçi, hatip, romancı ve tiyatro yazarıydı. Kendisi 19. yüzyılın en ünlü ve etkili Brezilyalı Romantik romancılarından biri ve "Hintçilik" olarak bilinen edebi geleneğin önemli bir temsilcisi olarak kabul edilir. Bazen eserlerini Erasmo takma adıyla imzalamıştır. Brezilya Edebiyat Akademisi'nin 23. kürsüsünün hamisiydi. José Martiniano de Alencar, 1 Mayıs 1829'da Messejana, Fortaleza, Ceará'da politikacı José Martiniano Pereira de Alencar ve kuzeni Ana Josefina de Alencar'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Ailesi Kuzeydoğu Brezilya'da zengin ve nüfuzlu bir klan olup, büyükannesi Pernambucan Devrimi'nin kahramanı olan ünlü toprak sahibi Barbara Pereira de Alencar'dır. 1844'te São Paulo'ya taşınan Alencar, 1850'de Faculdade de Direito da Universidade de São Paulo'da Hukuk bölümünden mezun oldu ve Rio de Janeiro'da hukuk kariyerine başladı. Arkadaşı Francisco Otaviano tarafından davet edilerek Correio Mercantil dergisinde çalışmaya başladı. Ayrıca Diário do Rio de Janeiro ve Jornal do Commercio için birçok kronik yazdı. Alencar bu gazeteler için yazdığı tüm kronikleri 1874 yılında Ao Correr da Pena adı altında bir araya getirecekti. Alencar, 1856 yılında Diário do Rio de Janeiro'da Ig takma adıyla Cartas sobre A Confederação dos Tamoios'u yazarak ün kazandı. Bu yazılarda Gonçalves de Magalhães'in aynı adlı şiirini sert bir dille eleştirmiştir. Magalhães'e büyük saygı duyan Brezilya İmparatoru Pedro II bile takma isimle de olsa bu polemiğe katıldı. Yine 1856'da ilk romanı Cinco Minutos'u yazdı ve feuilleton formunda yayımladı. Ertesi yıl, çığır açan romanı O Guarani yayınlandı; 13 yıl sonra Brezilyalı besteci Antônio Carlos Gomes tarafından ünlü bir operaya uyarlanacaktı. O Guarani, Alencar'ın gayri resmi olarak "Kızılderili Üçlemesi" olarak adlandırılan ve Brezilya ulusunun temellerine, yerli halklarına ve kültürüne odaklanan üç romandan oluşan serinin ilk romanı olacaktı. Diğer iki roman, Iracema ve Ubirajara, sırasıyla 1865 ve 1874'te yayımlanacaktı. Her ne kadar üçleme olarak adlandırılsa da, bu üç kitabın birbiriyle ilgisi yoktur. Alencar Brezilya Muhafazakâr Partisi'ne bağlıydı ve Ceará'dan genel milletvekili seçildi. 1868-1870 yılları arasında Brezilya Adalet Bakanı olarak görev yaptı ve köleliğin kaldırılmasına karşı çıkmasıyla ünlendi. Senatör olmayı da planlıyordu, ancak Pedro II Alencar'ın çok genç olduğunu bahane ederek onu atamadı; duyguları incindiği için daha sonra siyaseti bırakacaktı. Kendisi gibi ünlü bir yazar olan Machado de Assis ile çok yakın arkadaştı. 1866'da yazdığı bir makalede bir yıl önce yayımlanan Iracema adlı romanını överek onun Hintçi eserlerini Gonçalves Dias ile karşılaştırdı ve "Dias şiirde neyse Alencar da düzyazıda oydu" dedi. Assis 1897'de Brezilya Edebiyat Akademisi'ni kurduğunda, kürsüsünün hamisi olarak Alencar'ı seçti. 1864 yılında eksantrik bir İngiliz aristokratın kızı olan Georgina Augusta Cochrane ile evlendi. Altı çocukları olur: Augusto (1919'da Brezilya Dış İlişkiler Bakanı ve 1920'den 1924'e kadar ABD'de Brezilya Büyükelçisi olur), Clarisse, Ceci, Elisa, Mário (gazeteci, yazar ve Brezilya Edebiyat Akademisi üyesi olur) ve Adélia. (Mário de Alencar'ın aslında Machado de Assis'in gayrimeşru oğlu olduğu ima edilmektedir ki bu gerçek Assis'e ünlü romanı Dom Casmurro'yu yazması için ilham vermiştir). Alencar 1877 yılında Rio de Janeiro'da tüberküloz kurbanı olarak öldü. Fortaleza'daki bir tiyatroya, Theatro José de Alencar'a, onun adı verilmiştir. Eserlerine Roma Katolik inancının etkisi damgasını vurmuştur.

[10] Praça José de Alencar, Brezilya'nın Rio de Janeiro kentindeki Flamengo mahallesinde bulunan bir meydandır. Catete, Conde de Baependi, Barão do Flamengo, Marquês de Abrantes ve Senador Vergueiro sokaklarının birleştiği noktada yer alır. Önceki adı Largo do Catete idi. 1882 yılında meydanın yanına Brezilya'daki ilk Metodist tapınağı inşa edildi. 1897 yılında heykeltıraş Rodolfo Bernardelli tarafından Brezilyalı yazar José de Alencar'ın bir heykeli ile süslendiğinden beri bugünkü adını taşımaktadır. Heykelin kaidesinde yazarın aşağıdaki romanlarından sahneler kazınmıştır: O Guarani, Iracema, O Gaúcho ve O Sertanejo. Carioca Nehri'nin 1905 yılında kanalize edilmesinden önce, meydanın yanında, 1576 yılından beri Catete ve Flamengo mahallelerini birbirine bağlayan Catete Köprüsü olarak da adlandırılan Salema Köprüsü vardı. Meydanın yanında, Rua Barão do Flamengo ve Rua Senador Vergueiro'nun köşesinde, Senatör José Gomes Pinheiro Machado 1915 yılında bir suikast sonucu öldürüldü. O zamanlar Hotel dos Estrangeiros'un girişi burada bulunuyordu.